Onkruid in de moestuin: 6 tips om het beheersbaar te houden

Naast slakken is onkruid denk ik wel het meest besproken onderwerp van moestuiniers. Net zoals slakken, kunnen al die ongewenste plantjes je grijze haren bezorgen. Gelukkig zijn er flink wat maatregelen die je kunt nemen om onkruid in je moestuin een beetje onder controle te houden. Ik deel de tips die voor mij het beste werken. Hopelijk heb jij er ook wat aan.

Wat is onkruid?

Onkruid is een lokaal ongewenste wilde of verwilderde plant (Wikipedia). Wat voor ons moestuiniers ongewenst is, kan op een andere plek dus weer hartstikke nuttig zijn. Maar ja, wij willen nou eenmaal die groenten en kruiden verbouwen en onkruid zorgt ervoor dat er minder ruimte en voeding beschikbaar is voor onze gewassen. Dus wij zijn er niet blij mee. Tenminste over het algemeen niet. Want soms laat ik onkruid gewoon staan. Bijvoorbeeld dovennetel die hartstikke nuttig is voor de bijen. Of ik trek het eruit, maar dan om op te eten, zoals bij melde en de kleine veldkers. Het is dus echt niet alleen maar kommer en kwel dat onkruid. Maar ja, het overgrote deel van het onkruid in de moestuin is nu eenmaal niet welkom. Dus hop, weg ermee! Maar dan wel op een natuurvriendelijke manier zou ik zeggen.

Dit raad ik af

Ik zal maar meteen van wal steken. Er zijn drie dingen die ik afraad: gif spuiten, azijn en zout gebruiken en spitten.

Gif tegen onkruid in de moestuin

Gif is voor mij persoonlijk uit den boze. Je doet er meer kwaad dan goed mee. Je bent misschien wel (tijdelijk) van je onkruid af, maar waarschijnlijk heb je meteen ook aardig wat nuttige beestjes de das om gedaan én jouw bodem vervuild. En een gezonde bodem, dat is nou juist de basis voor een succesvolle oogst uit jouw moestuin. Die bodem wil je vertroetelen, niet beschadigen.

Azijn of zout als onkruidbestrijding

Overal en nergens lees je deze tip: azijn en zout zouden geweldig zijn tegen onkruid. Nee, doe het niet. Deze twee huismiddeltjes zijn funest voor jouw bodem en alles wat erin leeft en ja dat geldt ook voor natuurazijn. Het is niet voor niets verboden in Nederland om deze twee producten in jouw tuin te gebruiken om onkruid te bestrijden. Lekker laten staan dus.

Spitten om je bodem los te maken

Vooral de wat traditionelere moestuiniers spitten hun grond om wat meer lucht in de bodem te krijgen en hem losser te maken. Behalve dat spitten het hele bodemleven overhoop gooit (je haalt organismen naar de oppervlakte die graag beneden leven en andersom) kan het er ook voor zorgen dat onkruidzaden die wat dieper in jouw bodem zaten opeens naar de oppervlakte komen en daar ontkiemen. Veel mensen die spitten doen dat in het voorjaar: een perfecte timing voor dat onkruid. Ik zou zeggen: doe het niet. Maar heej, dat is ook maar een mening. Laat mij je vooral niet zeggen wat je wel of niet moet doen, het is jouw tuin.

Wat werkt wel tegen onkruid in de moestuin?

In de afgelopen 10 jaar heb ik tuintjes gehad met minder onkruid en tuinen met heel veel onkruid. In de buurttuin waar ik nu zit, is onkruid een van de grote frustraties van mijn medemoestuiniers. En in het begin ook van mij. Maar nu, na drie jaar, is het bij mij prima te doen door een aantal maatregelen consequent toe te passen. Ik zet ze voor je op een rij:

Bodem bedekken met karton

Vooral als je net een nieuwe moestuin hebt die compleet verwaarloosd is, groeit het onkruid je vaak tot aan de knieën. Hoe ga je dat er allemaal uitkrijgen? Er is één heel simpele methode die jou nauwelijks energie kost: je stuk grond bedekken met een laag (onbedrukt) karton en daaroverheen een laag compost verspreiden. Omdat het onkruid geen licht krijgt, sterft het af. Grote voordeel: het karton en de compost zijn voeding voor bodemdieren en je bodem wordt meteen gevoed en krijgt een betere structuur. Met direct zaaien kun je beter even wachten, maar je zou bijvoorbeeld wel planten erin kunnen zetten die van compost houden, zoals courgette, pompoen of kolen.

Bodem losmaken met de woelvork

Wat je ook kunt doen is de woelvork gebruiken. Dat heb ik zelf gedaan toen ik mijn moestuintje van 15m2 kreeg dat compleet overwoekerd was met onkruid. Een woelvork maakt de bodem wel los, zodat je het onkruid er makkelijk uit kan trekken, maar je keert de grond niet om, met alle nadelige gevolgen van dien.

Mulchen

Toen ik mijn nieuwe moestuin eenmaal onkruidvrij had en kon startten met het kweken van mijn groenten, ben ik meteen gestart met mulchen tussen alle opgekomen en uitgeplante gewassen in. Dat is niets anders dan de bodem bedekken met een laagje organisch materiaal, zoals bladeren, gras, stro, houtsnippers, cacaodoppen, maar ook oogstresten en… gewied onkruid. Onkruid bestrijden met onkruid, hoe mooi is dat? Met mulchen zorg je er namelijk voor dat onkruid geen/weinig licht krijgt en veel minder snel ontkiemt. Het heeft nog veel meer voordelen waar je over kunt lezen in mijn blog over mulchen.

Bodembedekkende gewassen tegen onkruid

Naast mulchen is er nog een andere slimme manier om jouw bodem bedekt te houden: door bodembedekkers in jouw moestuin te zetten. Ik heb goede ervaringen met Oost-Indische kers die tegelijkertijd helpt het koolwitje weg te houden van je kolen en alle delen van de plant zijn eetbaar (het blad, de bloemen en de zaden). Winterpostelein vind ik echt een fantastische groente om mijn bodem mee te bedenken, net zoals Nieuw-Zeelandse spinazie en pluksla. Ook aardappelen werken goed tegen onkruid, door hun dichte bladerdek.
Als je een leeg stuk moestuin hebt in het najaar kun je als bodembedekker ook een groenbemester zaaien zoals rogge, Japanse haver en phacelia.

Regelmatig wieden

Natuurlijk zorgt mulchen en bodembedekkers zaaien er niet voor dat er nooit meer onkruid in mijn moestuin opkomt, dat zou een leugen zijn. Ik moet nog steeds onkruid wieden en de truc is om dat regelmatig op je to-do lijstje te zetten. Trek het er met wortel en al uit en dan het liefst voordat het eventueel bloeit en in zaad schiet. Dan kun je het namelijk weer teruggeven aan de bodem als mulch. Ik vind dat zelf een erg mooie gedachte en ik geloof er heel erg in dat dit een perfecte manier is om voor je bodem te zorgen. Bovendien vind ik wieden persoonlijk een heerlijk ontspannende bezigheid, waar ik mijn hoofd even uit kan zetten.

Gras goed bijhouden

Iets wat in mijn buurttuin ook regelmatig wordt gedaan is het gras maaien voordat het in bloei schiet om ervoor te zorgen dat het niet onze moestuinen inwandelt. Onze paden tussen de moestuintjes zijn allemaal van gras, dus die taak nemen we heel serieus. Elke week heeft iemand anders maaibeurt. Omdat wij aan het spoor liggen, hebben we ook nog een talud waar het gras regelmatig zo hoog staat dat het andere gewassen, zoals wilde bloemen, overwoekert.

Verschillende tuintjes, onder andere die van mij, liggen recht aan het talud. Omdat het daar schuin loopt kunnen we op die plek geen gebruik maken van de grasmaaier en gebruiken we een zeis. Nou ja, ik niet. Alleen degene die weet hoe dat ding werkt;-).
Door de boel niet compleet te laten overwoekeren kun je bovendien marters verjagen die soms de neiging hebben om je hele moestuin overhoop te gooien. Hoe leuk ze ook zijn, dat wil je liever niet natuurlijk. We gebruiken de zeis overigens ook nog om de winterrogge te dorsen (lees oogsten) die we inzetten als groenbemester op lege stukken grond.

Door al deze methodes met elkaar te combineren, is het onkruid voor mij in ieder geval geen hoofdpijndossier meer.

Jij nog tips tegen onkruid in de moestuin?

Heb jij nog goede tips tegen onkruid in de moestuin die bij jou echt goed helpen? Of heb je tips gekregen van ervaren tuiniers bij jou in de volkstuin? Laat een reactie achter. Zo helpen we elkaar als moestuiniers weer verder.

Dit blog schreef ik in samenwerking met Digital Newsgroep/De Vakhandel