Je zou het misschien niet verwachten, maar groenten zijn geen allemansvriendjes. Ze zijn best kieskeurig. Sommige groenten bloeien helemaal op in elkaars aanwezigheid, andere verpieteren juist naast elkaar. Het is dus handig om rekening te houden met deze combinatieteelt als je jouw moestuinplan in elkaar gaat zetten.
Er zijn verschillende redenen waarom sommige groentes goede buren zijn en andere juist slechte in de combinatieteelt. Dit zijn de belangrijkste:
Grootte
Waar je goed op moet letten bij combinatieteelt is de omvang van de groente. Heb je een groente die veel zon nodig heeft, zet hem dan niet in de schaduw van een hoge/grote groente. Sommige groenten, zoals spinazie hebben niet zo veel licht nodig. Die kun je prima in de schaduw van een andere groente zetten.
Voedingsstoffen
Iedere groente heeft zijn eigen voorkeur qua voedingsstoffen. De een houdt juist van lekker veel stikstof, de ander is dol op kalium. Het is dus verstandig om groenten bij elkaar te zetten die ongeveer dezelfde wensen hebben qua bemesting. Dit wil overigens niet zeggen dat een andere combinatie niet werkt. De groente die veel mest nodig heeft zal pakken wat hij nodig heeft, waardoor je weinig kans loopt dat de groente die weinig mest wil overbemest raakt.
Een grove indeling:
- Veel mest: kolen, courgette, prei, aardappels
- Gemiddelde mest: tomaten, pepers, paprika, snijbiet, spinazie, aardbeien, winterpostelein, knoflook
- Weinig/geen mest: wortel, radijs, ui, biet, raapsteel, rucola, pluksla
Bijna alle knol- en wortelgroenten houden van een extra handje kali.
Insecten aantrekken en weren
Van sommige beestjes, zoals luis, de witte koolvlieg en de uienvlieg kun je veel last hebben. Andere beestjes, zoals bijen en vlinders zijn juist welkom. Door de juiste moestuin combinaties te hebben, zorg je ervoor dat nuttige beestjes worden aangetrokken en je het voor de lastige beestjes juist minder aantrekkelijk maakt.
Wat tips voor goede combinateelt:
- De Oost-Indische kers trekt luizen en het koolwitje aan. Ik laat laagblijvende Oost-Indische kers tussen mijn kolen groeien. Zo verklein je de kans dat de luizen op andere planten gaat zitten en het koolwitje eitjes legt op je kolen.
- Wortel houdt de uienvlieg op afstand en ui jaagt de wortelvlieg weg. Zet deze groenten naast elkaar.
- Goudsbloem trekt bijen aan. Ik zet deze tussen mijn pompoen en courgettes om bijen aan te trekken die de planten kunnen bevruchten. Ook stoot hij mieren af.
- Het enkelbloemige Afrikaantje houdt allerlei schadelijke beestjes op afstand. Zet ze o.a. tussen komkommer, tomaat en aardappel.
Waarom is combinatieteelt in de moestuin belangrijk?
Je kunt je voorstellen dat als je maar 1 groente in je moestuin zet, je veel van dezelfde voedingsstoffen aan de bodem onttrekt of juist toevoegt. Deze monocultuur die je vaak in de grootschalige landbouw ziet, zorgt ervoor dat de bodem op den duur niet meer in balans is. Bovendien is een groot oppervlakte van 1 groente gevoelig voor een plaag. Het is dus beter om verschillende groenten door elkaar te kweken, waarbij je let op welke groenten wel en niet graag naast elkaar staan.
Hoe combinatieteelt toepassen in de moestuin?
Bij combinatieteelt, kweek je dus verschillende gewassen vlak naast elkaar of door elkaar. Je kunt bijvoorbeeld twee groenten in 1 rij afwisselen, maar ook rijen met verschillende groenten naast elkaar zetten waarbij elke rij 1 groentesoort bevat
Combinatieteelt schema per groente
In het combinatieteelt schema hieronder kun je precies opzoeken wat je beter wel en niet met elkaar kunt combineren in de moestuin.
| Groente, fruit, kruid, bloem | Maatjes met | Heeft een hekel aan |
|---|---|---|
| Groente, fruit, kruid, bloem | Maatjes met | Heeft een hekel aan |
| Aardappel | Afrikaantje, boon, dille, kolen, spinazie, mais, Oost-Indische kers, knoflook, tuinboon | Aardbei, framboos, courgette, erwt, komkommer, pompoen, biet, wortel, tomaat, ui, zonnebloem, selderie |
| Aardbei | Knoflook, Afrikaantje, tomaat, ui, peterselie, sla, radijs, prei, lente-ui | Kolen, komkommer |
| Afrikaantje | Tomaat, aardappel, aubergine, komkommer, pompoen, kolen | – |
| Andijvie | Boon, erwt, prei, sla, kolen, venkel | – |
| Aubergine | Marjolein, Afrikaantje | – |
| Biet | Ui, knoflook, boon, dille, selderij, komkommer, kolen, pastinaak, sla, | Aardappel, prei, spinazie, mais, wortel |
| Boon | Selderij, salie, sla, aardappel, wortel, aardbei, mais, wortel, kolen | Erwt, biet, knoflook, prei, ui, venkel, bieslook, snijbiet, zonnebloem |
| Courgette | Mais, Oost-Indische kers, goudsbloem, sla, boon, ui, | Komkommer, aardappel, tuinboon, |
| Dille | Selderij, boon, salie, venkel, prei, wortel, aardappel, kolen, biet, erwt, | Tomaat |
| Erwt | Courgette, wortel, salie, venkel, dille, komkommer, pompoen, kolen, wortel, radijs | Knoflook, prei, ui, boon, |
| Goudsbloem | (Lente)ui, courgette, pompoen | |
| Knoflook | Aardbei, biet, framboos, tomaat, wortel, sla | Erwt, kolen, boon, prei, tuinboon |
| Knolvenkel | Erwt, komkommer, kolen, sla, salie, dille, | Aardappel, boon, tomaat, |
| Kolen | Aardappel, andijvie, biet, sla, tomaat, spinazie, dropplant, kamille, | Knoflook, ui, venkel, aardbei, |
| Koolrabi | Spinazie, sla, biet, aardappel, kolen | Komkommer, venkel, paprika, peper |
| Komkommer | Prei, mais, ui, dille, erwt, kolen, sla, basilicum, boon, zonnebloem, biet | Aardbei, aardappel, courgette, tuinboon |
| Lente-ui | Biet, courgette, komkommer, goudsbloem, sla, peper | Aardappel, erwt, kolen, prei, pastinaak, boon, tuinboon, tomaat |
| Mais | Boon, aardappel, courgette, komkommer, sla, pompoen, tomaat, | Selderij, biet |
| Nieuw-Zeelandse spinazie | Aardappel | |
| Oost-Indische kers | Kolen, prei, aardappel, aubergine, paprika, peper, tomaat | Pompoen |
| Peterselie | Aardbei, radijs, tomaat, | Ui, sla, selderie |
| Pompoen | Mais, boon, courgette, Afrikaantje, radijs, sla, zonnebloem | Aardappel, komkommer, Oost-Indische kers |
| Prei | Aardbei, andijvie, sla, Oost-Indische kers, biet, kolen, spinazie, koolrabi | Knoflook, boon, radijs |
| Raapsteel | Boon, dille, sla, kolen | Aardappel, aardbei, tomaat |
| Radijs | Aadrbei, boon, erwt, kolen, sla, Oost-Indische kers, wortel, snijbiet, peterselie, pompoen | Paprika, peper, prei, komkommer |
| Rucola | Raapsteel, pluksla | |
| Selderij | Kolen, boon, komkommer, prei, tomaat | Aardappel, mais, sla |
| Sla | Dille, knolvenkel, biet, tomaat, radijs | Peterselie |
| Snijbiet | Kolen, wortel, radijs, knoflook, ui | Prei, spinazie |
| Spinazie | Boon, erwt, aardappel, sla, tomaat, wortel | Snijbiet, knoflook |
| Paprika/Peper | Basilicum, knoflook, bieslook, biet, tomaat, prei, ui | Radijs, koolrabi |
| Tomaat | Basilicum, peterselie, bieslook, Afrikaan, knoflook, mais, sla, Oost-Indische kers, wortel | Aardappel, venkel, koolrabi, biet, dille, biet, raapsteel |
| Tuinboon | Aardappel, dille, komkommer, pompoen, wortel | Knoflook, ui |
| Ui | Aardbei, dille, courgette, biet, paprika, peper | Tuinboon, erwt, kolen, prei, |
| Winterpostelein | Kan met alles samen groeien | – |
| Wortel | Knoflook, erwt, kolen, radijs, salie, sla, tomaat, ui, bieslook, snijbiet | Biet, |
| Zonnebloem | Pompoen, komkommer, | Aardappel |
