Actie!
Pre-order het boek ‘Kleine moestuin, Grote opbrengst’.
€ 20,-
Normaal € 25,-

Blog

Klaprozen in de moestuin van Moesmeisje

Phytophthora: eindelijk ook voor tomaten een oplossing!

Profielfoto Kim Nelissen
Kim Nelissen


Naast slakkenvraat is phytophthora, ook wel aardappelziekte genoemd, een van de grootste uitdagingen van moestuinieren in de volle grond. Ik vertel je alles over deze beruchte schimmel en geef je allerlei praktische tips. Van eentje ga je heel blij worden, dat weet ik zeker!

Wat is phytophthora of de aardappelziekte?


Phytophthora infestans wordt in de volksmond vaak een schimmel genoemd, maar eigenlijk is het een oömyceet, een schimmelachtig micro-organisme. Maar voor het gemak, noem ik het ook maar een schimmel. De sporen van deze schimmel verspreiden zich via regen, wind en besmette grond. Dat maakt hem behoorlijk hardnekkig, zeker als je in een volkstuincomplex zit waar het zich razendsnel kan verspreiden en complete oogsten kan verwoesten.

Waar en wanneer duikt het op?


In de moestuin zijn vooral aardappels en tomaten de pineut, vandaar ook de naam aardappelziekte. Aardappel en tomaat zijn familieleden van elkaar, dus niet zo gek dat ook tomatenplanten aangetast kunnen worden.

Vooral vochtige omstandigheden zorgen voor een besmetting met phytophthora. Dat betekent dat tomaten die in de volle grond gekweekt worden of tomaten in pot zonder afdak vele malen meer risico lopen dan tomaten die je in een (verwarmde) kas kweekt. Helaas heb ik geen kas, dus elk jaar is het weer hopen op een droge zomer. Iets wat in Nederland helaas totaal geen zekerheid is.

Phytophthora infestans
2021: het jaar waarin ik mijn 12 tomatenplanten in de volle grond verloor voordat ik kon oogsten

Phytophthora herkennen


Als je eenmaal weet waar je op moet letten is phytophthora herkennen niet moeilijk. Veel wat meer ervaren moestuiniers weten bij de eerste tekenen al hoe laat het is:

• Donkere, onregelmatige vlekken op bladeren en stengels
• Bij nat weer een schimmelachtig laagje aan de onderkant van de bladeren
• Uiteindelijk rotte plekken op de aardappels en tomaten

Phytophthora in tomaten

Hoe voorkom je het?


Voorkomen van phytophthora is lastig, het enige wat je kunt doen is de kans op een aantasting zoveel mogelijk verkleinen. Dat doe je onder andere door:

• Je tomaten en aardappels niet elk jaar op dezelfde plek te kweken.
• Tuingereedschap goed schoon te houden.

•Planten ver genoeg uit elkaar te zetten (minimaal 50 cm), zodat ze makkelijk opdrogen na een regenbui.
• Geen water op de plant zelf te geven, maar bij de voet van de plant.
• Het onderste blad weg te halen tot aan de eerste tros (bij tomaat)
• Als de plant wat ouder en voller wordt bladsnoei toe te passen, waarbij je het blad uitdunt. Hierdoor kan de plant makkelijker drogen en kan de zon de vruchten sneller laten rijpen (bij tomaat)
• Als je de planten in pot hebt staan, de pot tijdens zware regenval onder een afdak te zetten.
• Als je een kas hebt, regelmatig te luchten (bij tomaat).

phytophthora voorkomen bladsnoei
Het onderste blad is verwijderd zodat water niet kan opspatten vanaf de grond

Kun je de aardappelziekte bestrijden?


Mijn ervaring tot nu toe is eigenlijk van niet. Het enige wat je kunt doen is de verspreiding enigszins remmen, waardoor je nog wat tomaten of aardappels kunt redden waarbij het niet in de knol of vrucht zit, maar alleen in het blad en/of stengels. Dat doe je door het aangetaste blad zo snel mogelijk weg te knippen. Er zijn wat moestuiniers die natuurlijke middeltjes gebruiken, zoals een appelazijn- of bakingsoda-oplossing. Met wisselende resultaten overigens. Maar je kunt het altijd proberen natuurlijk.

De beste oplossing: phytophthora resistente rassen

Mijn ervaringen leren me dat de beste oplossing is om resistente rassen te bemachtigen.

Aardappels

Bij de aardappels heb ik daar meteen op ingezet omdat die makkelijk te krijgen zijn. Rassen waar ik goede ervaringen mee heb zijn onder andere Sarpo Mira, Carolus en Raja/Alouette. Tot nu toe heb ik nog nooit een aantasting gehad en dat terwijl ik mijn aardappels heel dicht op elkaar kweek.

Tomaten

Bij de tomaten was ik tot voor kort compleet afhankelijk van het weer. Tijdens een mooie, warme en droge zomer had ik kilo’s tomaten, tijdens natte zomers, zoals die van 2021, kon ik alle planten weggooien en had ik nagenoeg geen oogst.

Ik sprong dus een gat in de lucht toen ik in het voorjaar van 2024 van De Bolster de vraag kreeg of ik hun nieuwe phytophthora resistente tomatenrassen wilde testen. Ik testte de midi San Marzano, een cocktailtomaat en een snacktomaat. De cocktailtomaat zette ik in de achtertuin in pot naast twee niet-resistente rassen, de andere twee rassen zette ik in de volle grond.


De foto’s uit de volle grond zeggen genoeg: terwijl de moestuinier recht naast me compleet verwoeste planten in haar tuin had staan, stonden die van mij er nog kerngezond bij. De plant in pot deed het ook fantastisch, ondanks de natte zomer.

Aardappelziekte bij tomaten testveld
Het testveld bij De Bolster zelf: vooraan de niet resistente variant, achterin de resistente San Marzano

Wil je dus zeker zijn van je oogst? Ga dan voor resistente rassen. Het scheelt je een hoop teleurstelling. Ik wens je veel moestuinplezier en deel deze blog vooral met andere moestuiniers die aardappels of tomaten kweken!

Dit blog is geschreven in samenwerking met De Bolster.

Wie is De Bolster?

De Bolster is al 45 jaar een pionier in biologische zaden. Dit bedrijf werkt volledig biologisch: van verdeling van de zaden tot de zaadproductie. Door klassieke methoden te combineren met innovatieve technologie ontwikkelen zij gewassen die smaakvoller, productiever en weerbaarder zijn, zoals deze nieuwe Phytophthora-resistente tomaten. Zo koerst De Bolster richting duurzame landbouw en een gezonde wereld voor iedereen. Iets waar ik als biologische moestuin alleen maar 100% achter kan staan!

Laat de eerste reactie achter